Jednolity system patentowy i jednolity sąd patentowy
Od 1 czerwca 2023 roku zaczyna działać system jednolitej ochrony patentowej
Od 1 czerwca br. zacznie funkcjonować system patentu jednolitego, zgodnie z którym dla udzielonych patentów europejskich w tym dniu lub po tej dacie możliwe będzie ubieganie się o zarejestrowanie przez Europejski Urząd Patentowy (EPO) jednolitego skutku prawnego, wywieranego łącznie i w sposób automatyczny na terenie 17 państw członkowskich UE, które dotychczas podpisały Porozumienie w sprawie Jednolitego Sądu Patentowego.
Źródło grafiki: materiały informacyjne Europejskiego Urzędu Patentowego
Państwa, które aktualnie tworzą jednolity system patentowy to: Austria, Belgia, Bułgaria, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Niemcy, Włochy, Łotwa, Litwa, Luksemburg, Malta, Holandia, Portugalia, Słowenia oraz Szwecja.
Polska nie jest częścią ww. systemu, co oznacza, że uprawnieni z patentu europejskiego, zarówno „klasycznego” patentu europejskiego, jak i patentu europejskiego o jednolitym skutku, chcąc skorzystać z ochrony patentowej na terytorium RP będą musieli się o nią ubiegać bezpośrednio w Urzędzie Patentowym RP albo na dotychczasowej ścieżce międzynarodowej (patent europejski, EPO/tryb międzynarodowy: euro-PCT, WIPO).
Nowy system będzie miał istotny wpływ na polskie podmioty, tj.:
- zainteresowani rejestracją patentu europejskiego o jednolitym skutku będą mogli dokonywać zgłoszeń za pośrednictwem nowego systemu, który będzie kompleksowo administrowany przez EPO;
- w związku z posiadanym jednolitym prawem wyłącznym ich właściciele będą mogli dochodzić swoich praw przed Jednolitym Sądem Patentowym (JSP);
- postępowania w przedmiocie unieważnienia lub naruszenia patentu (zarówno klasycznego europejskiego jak i o zarejestrowanym jednolitym skutku) będą rozpatrywane przez JSP, a rozstrzygnięcia tego sądu będą miały jednolity skutek prawny, tj. np. unieważnienie patentu będzie uznawane we wszystkich państwach objętych nowym systemem.
Przepisy przejściowe: faza „sunrise” i klauzula „opt out”
Przez najbliższe 7 lat od wejścia w życie systemu (z opcją wydłużenia tego okresu o kolejne 7 lat) zapewniona została możliwość przeprowadzenia, przez uprawnionych z „klasycznego” patentu europejskiego, procedury wyłączenia spod jurysdykcji JSP w ramach klauzuli „opt-out”. W tym celu konieczne jest złożenie w JSP formalnego wniosku zawierającego wykaz planowanych do wyłączenia posiadanych lub przyszłych patentów europejskich.
Od 1 marca br. do 31 maja br. trwa faza przejściowa (ang. „sunrise period”). Jest to okres poprzedzający oficjalny start całego systemu, podczas którego zgłaszający, w tym również polskie podmioty, mogą zdecydować o procedowaniu zgłoszeń w ramach starego albo nowego systemu.
Opcja 1
Zastosowanie klauzuli „opt-out” wymaga złożenia wniosku o wyłączenie rozpatrywanych i udzielonych patentów europejskich spod jurysdykcji JSP.
W przypadku złożenia takiego wniosku jurysdykcja sądowa dotycząca danych patentów europejskich pozostanie niezmieniona i podlegać będzie dotychczasowym procedurom. Patenty te będą zatem stanowiły wiązkę patentów krajowych, które są od siebie niezależne. Egzekwowanie czy też unieważnienie prawa z patentu europejskiego pozostanie w gestii krajowych sądów lub urzędów patentowych, tj. zgodnie z obecnym systemem rozstrzygania sporów w Europie.
UWAGA:
Nie jest możliwe zastosowanie klauzuli „opt-out” dla patentów europejskich o jednolitym skutku.
Szczegółową regulację wymogów w zakresie dokonywania „opt-out” ustanawia Regulamin proceduralny JSP (UPC Rules of Procedure).
Opcja 2
Brak złożenia wniosku o zastosowanie klauzuli „opt-out” spowoduje, że „klasyczne” patenty europejskie będą podlegać jurysdykcji JSP.
Przystąpienie do systemu lub wyłączenie z niego powinno zawsze być kwestią indywidualnej decyzji właściciela patentu europejskiego, warunkowanej przyjętą strategią ochrony wynalazku.
Źródła informacji o systemie patentu jednolitego
Bliższe informacje na temat systemu patentu jednolitego, w tym szczegółowe pytania i odpowiedzi dostępne są pod poniżej podanymi linkami:
- na stronie EPO:
https://www.epo.org/applying/european/unitary.html
https://www.epo.org/applying/european/unitary/unitary-patent/unitary-patent-guide.html
- na stronie internetowej Jednolitego Sądu Patentowego
https://www.unified-patent-court.org/en