Zadania UPRP

Do ustawowych zadań Urzędu Patentowego RP należy w szczególności:

Rozwój nowoczesnej, innowacyjnej gospodarki opartej na wiedzy wymaga przede wszystkim kreowania wartości w sferze stanowiącej domenę ludzkiego intelektu zaangażowanego w tworzenie rozwiązań służących najważniejszym celom cywilizacyjnym rozumianym jako podnoszenie jakości życia społeczeństw na całym świecie przy jednoczesnej racjonalnej ochronie zasobów naturalnych. Aby tak postawione założenia można było realizować w skomplikowanych warunkach globalizacji, która stawia niespotykane dotychczas wyzwania, niezbędne są wysoce zaawansowane technologie oraz mechanizmy gospodarcze umożliwiające zaspokajanie stale rosnących potrzeb konsumpcyjnych i rozwiązywanie złożonych problemów społeczno-ekonomicznych. Tworzenie nowych rozwiązań technicznych, warunkujących zrównoważony rozwój gospodarczy, wymaga jednak zapewnienia szeroko pojętej ochrony własności intelektualnej, mającej obecnie równie istotne znaczenie jak ochrona prawa własności w sferze materialnej.

Ochrona własności intelektualnej w odniesieniu do techniki i gospodarki realizowana jest poprzez przyznawanie wynalazcom, twórcom i przedsiębiorcom ustawowo zagwarantowanych praw do dysponowania np. rozwiązaniem technicznym, formą produktu (designem) lub znakiem towarowym. W Polsce ochrona takich wartości niematerialnych regulowana jest przez ustawę Prawo własności przemysłowej. Zgodnie tym aktem prawnym oraz z ratyfikowanymi przez Polskę porozumieniami międzynarodowymi, przedmiotami własności przemysłowej podlegającymi ochronie są wynalazkiwzory użytkowewzory przemysłoweznaki towaroweoznaczenia geograficzne oraz topografie układów scalonychCentralnym organem administracji rządowej odpowiedzialnym za realizację szerokiego wachlarza zadań związanych z ochroną własności przemysłowej w Polsce jest Urząd Patentowy RP.

Głównym zadaniem Urzędu Patentowego RP jest orzekanie w sprawach o udzielanie praw wyłącznych na przedmioty własności przemysłowej. Orzeczenia przyznające prawa wyłączne wydawane są przez niezawisłych ekspertów podległych w zakresie wydawanych decyzji jedynie przepisom ustawowy. Sprawy sporne w zakresie unieważniania lub stwierdzenia wygaśnięcia praw wyłącznych rozstrzygane są przez Kolegia Orzekające Urzędu Patentowego. Jednym z podstawowych zadań Urzędu Patentowego RP jest także prowadzenie publicznie dostępnych rejestrów zawierających informacje na temat stanu prawnego ochrony przedmiotów własności przemysłowej na terytorium Polski.

Niezmiernie ważną dziedziną działalności Urzędu Patentowego RP jest również odpowiedzialność za sprawny przepływ strumienia bieżącej informacji patentowej, będącej jednym z podstawowych źródeł umożliwiających wszechstronną orientację w dynamicznych procesach postępu naukowo-technicznego. Wiedza ta jest niezbędna nie tylko dla ekspertów patentowych, ale również dla kadry naukowej uzyskującej w ten sposób dostęp do danych na temat najnowszego stanu techniki we wszystkich dziedzinach podlegających regulacjom patentowym na całym świecie. W tym celu Urząd m.in. prowadzi i udostępnia centralny zbiór polskich i zagranicznych opisów patentowych umożliwiający wszystkim zainteresowanym zapoznanie się z istotą rozwiązań technicznych podlegających ochronie, co jest w wielu przypadkach niezbędne np. dla planowania strategii rozwoju przedsiębiorstwa lub weryfikacji programu badań danego zagadnienia.

Jednym z istotnych zadań Urzędu Patentowego jest szerokie upowszechnianie wiedzy o ochronie własności przemysłowej. Społeczna świadomość w tym zakresie jest bowiem niezbędnym warunkiem skutecznego funkcjonowania regulacji prawnych. Należy podkreślić, że informacje o skutkach naruszenia praw lub konsekwencjach braku ochrony w zakresie własności przemysłowej stanowią jedynie fragment programu komunikacji społecznej realizowanego przez Urząd Patentowy RP. Bardzo istotne jest bowiem także promowanie nowoczesnych metod zarządzania prawami własności przemysłowej, edukowanie młodzieży szkolnej w zakresie podstawowych zagadnień dotyczących własności intelektualnej, wprowadzanie tej tematyki do akademickich programów nauczania oraz systematyczne działania informacyjne adresowane do kadry zarządzającej przedsiębiorstwami.

Należy podkreślić, że ochrona praw wyłącznych w zakresie własności przemysłowej regulowana jest nie tylko przepisami krajowymi, ale także porozumieniami, traktatami i umowami międzypaństwowymi. Realizacja tych zobowiązań wymaga od Urzędu Patentowego RP stałej współpracy z wieloma organizacjami międzynarodowymi, takimi jak Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO), Europejska Organizacja Patentowa (EPO) oraz Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO). Przedstawiciele Urzędu uczestniczą też w posiedzeniach Komisji Europejskiej i Rady Unii Europejskiej, poświęconych zagadnieniom z dziedziny ochrony własności przemysłowej. Urząd jest więc ogniwem, które zapewnia polskiej gospodarce stały kontakt z międzynarodowym systemem ochrony własności przemysłowej. Zmiany zachodzące w europejskich i światowych standardach działalności patentowej wymagają także stałej aktywności Urzędu w zakresie inicjowania dostosowawczych zmian legislacyjnych w polskim Prawie własności przemysłowej oraz innych aktach prawnych mających wpływ na realizację zadań statutowych. W celu realizacji tych zadań Urząd współpracuje z naczelnymi i centralnymi organami oraz instytucjami administracji publicznej, a także z organizacjami branżowymi, korporacjami zawodowymi i stowarzyszeniami społecznymi, których działalność wiąże się na różnorodnych płaszczyznach z problematyką ochrony własności przemysłowej w Polsce oraz na forum międzynarodowym.

Urząd Patentowy RP, wypełniając bardzo istotną misję w zakresie ochrony własności przemysłowej, jest jedną z kluczowych instytucji mających wpływ na tworzenie warunków rozwoju innowacyjnej gospodarki charakteryzującej się bezpieczeństwem obrotu oraz wysoką konkurencyjnością.